- Góc thư giãn
- Bạn văn 3: Có ai biết là ai?
Bạn văn 3: Có ai biết là ai?
Hôm qua anh gọi điện nói: tao mới ra, có chai rượu ngon lắm, đến đi. Biết anh vừa về hưu, buồn, mình đến liền. Anh vẫn vui vẻ như xưa tuy đã đeo hai hàm răng giả.
Xưa anh với mình thân nhau cực kì. Cứ mỗi lần anh đến chơi nhà là cầm chắc được anh cho ăn phở, uống bia. Một bát phở hai chai bia, thế thôi, ngày xưa đói kém thế là quí hoá lắm rồi. Nhưng trước khi anh cho ăn phở, uống bia phải ngồi nghe anh đọc tiểu thuyết.
Sách anh in ra rất ít người đọc, có đọc cũng rất ít người nhớ. Mình cũng không đọc không nhớ. Nhưng nghe anh đọc thì sướng lịm sườn, cứ nghĩ Market phải gọi anh này bằng ông nội. Anh nhấn nhá chữ nghĩa rất giỏi, thỉnh thoảng lại dừng lại thít thít ở những chỗ hay, cứ thế anh đọc đến nửa đêm thì dừng lại, hỏi đói không rồi dắt mình ra quán phở. Bữa nào ra quán cũng một bát phở hai chai bia không hơn. Thế là quí hoá lắm rồi. Người khác thì đừng hòng. Anh ra NXB công an lấy tiền nhuận bút, ở đấy rất nhiều bạn quen, anh chọn đúng giờ tàu sắp chạy, lấy xong tìên, vội vã bắt tay nồng hậu nói tôi ra tàu đã nghe, kẻo tàu sắp chạy, tiếc quá không ngồi với nhau được một chút. Nói rồi anh vọt ra cửa nhanh như tên bắn, y như trốn thoát khỏi lũ cướp giật.
Thằng Bình làm phó cho anh, nghe mình kể được anh cho ăn phở uống bia, nó còn không tin. Nó nói anh đem khách đi ăn sáng còn đem phiếu về thanh toán nữa là. Nó nói anh làm giám đốc sở, liếm sạch bách, không cho tao được miếng chi. Nó nói người ta tát ao, chỉ bắt lấy cá to còn cá nhỏ để lại cho con nít bắt hôi, đằng này anh vét hết, một con cá mài mại, một con tép riu anh cũng không chừa. Bây giờ thằng Bình lên giám đốc sở, thằng Anh làm phó. Nó cũng nói về thằng Bình y chang như thằng Bình nói về anh.
Trước đó anh làm phó cho anh Đ. thì anh cũng nói về anh Đ. y chang như thế. Anh Đ. làm giám đốc sở, nói: anh em nhớ cho ai đủ 60 tuổi đều phải về hưu hết, kể cả thiên tài. Năm đó anh 59 tuổi, 7 năm sau vẫn nghe anh nói anh mới 59 tuổi thôi, than thở không biết bao giờ đủ 60 để về hưu, mệt lắm rồi.
Mình hỏi anh khi nào anh Đ. về hưu? Anh nói mi hỏi tao khi mô hắn chết thì tao biết, chớ về hưu thì tao chịu. Anh làm phó mãi, phát điên, nói với anh Đ.: đời tui có hai cái khổ, một là bọ tui hơn chín chục tuổi vẫn chưa chịu chết, nằm một chỗ ăn ỉa cả chục năm rồi mà không chịu chết cho, hai là anh làm giám đốc mãi mà vẫn không chịu về hưu. Anh Đ. nói à ha, tao tưởng tụi bay cần tao chớ, nói rứa thì tao về, ẻ vô, quẹt quẹt. Anh Đ. về thật, về ngay tức thì.
Anh viết một bài Nhân cách kẻ sĩ đăng trên báo tỉnh, ca ngợi anh Đ. không còn một lời nào. Sau đó anh lập tức sửa lại hồ sơ tụt xuống 5 tuổi. Anh nói với mình, ông Đ. sửa tụt cả chục tuổi, tao mới có năm. Sau đó anh họp toàn sở, nói: đồng chí Đ. kính mến đã nói “Ai đủ 60 tuổi đều phải về hưu hết, kể cả thiên tài”, tôi không cần nhắc lại nữa. Phàm là lời của tiền nhân cứ thế mà làm.
Năm ngoái anh 71 tuổi vẫn làm giám đốc sở, mình gặp thằng Bình hỏi: Mày đã viết bài Nhân cách kẻ sĩ ca ngợi anh ấy chưa. Nó cười phì nói sắp sắp. Nhân cách và tài năng thì chẳng biết anh và anh Đ. ai hơn ai nhưng anh thua anh Đ. cái khoản ghẻ ruồi.
Không hiểu trời hành hay sao, anh bị bệnh ghẻ ruồi kinh niên, bị từ hồi 40 tuổi đến nay vẫn không lành. Mùa đông không có vấn đề gì, da dẻ trơn tru. Cứ đến mùa hè là ghẻ mọc, chẳng mọc đâu cứ nhè háng anh mà mọc. Anh gãi ghẻ bất kì đâu, ngứa là gãi. Có lần mình thấy anh đứng nói với bí thư tỉnh uỷ, miệng nói tay thò vào quần gãi quẹt quẹt. Bữa đó anh đang giảng cho bí thư tỉnh uỷ về văn hoá phi vật chất là cái gì.
Một hôm họp sở, anh với anh Đ. ngồi bàn trên, bàn phủ kín vải hoa. Anh Đ. đang nói với anh em, anh ngồi bên, ngứa ghẻ quá, bắt chim ra khỏi quần, hai tay xát lấy xát để. Anh Đ. ngoảnh lại, thấy, nhăn mặt nói nhỏ: Mi mần chi rứa mi. Anh ngẩng lên tỉnh bơ nói chỉ đạo của giám đốc sở là rất sâu sát, đề nghị anh em ghi nhớ.
Anh nói với mình: ghẻ cũng đau khổ nhưng không đau khổ bằng con cái dốt nát ngu si. Anh có hai đứa con. Cô con gái tên H. học hết lớp 12 thì bỏ. Mình hỏi sao không cho con H. thi đại học? Anh cười hậc nói tao khen cô thầy tài, đến giờ nó vẫn chưa thuộc hết hằng đẳng thức đáng nhớ mà lấy bằng tốt nghiệp ngon ơ. Còn cậu con trai tên V. đi học kéo đàn violon 7 năm về, anh than với mình nó học kiểu răng mà 7 năm trời vẫn kéo đàn y như tao gãi ghẻ.
Năm ngoái mình về tỉnh chơi, thấy cô H. ngồi bàn có biển đề: chánh văn phòng. Mình nói với anh thế mà anh bảo nó dốt. Anh cười nhạt nói dốt chớ răng. Tao cho nó vào văn phòng sở làm văn thư, đánh máy không biết đánh, vô sổ không biết vô, chữ cờ vờ ( CV-công văn) cũng không biết, tức máu tao cho nó làm chánh văn phòng.
Mình cười nói chuyện nhà nước anh cứ ba lơn. Anh nói ba lơn rằng, không biết làm chi cả thì làm sếp chớ răng, ở mô không rứa.
Mình hỏi thằng V. làm gì. Anh nói làm phó đoàn ca múa nhạc của tỉnh. Mình trợn mắt nói cái anh này liều ghê. Anh nói liều chi, hát không biết hát, đàn không biết đàn thì làm lãnh đạo đoàn chớ răng.
Mình cười rũ. Anh kể: tao nói với thằng Hùng trưởng đoàn: mày bồi dưỡng, giúp đỡ thằng V. cho cứng cáp để nó lên trưởng đoàn rồi anh đưa mày lên phó sở. Được 6 tháng thằng Hùng đã chạy lên nói anh ơi thằng V. nó cứng cáp lắm rồi. Anh cười hậc một tiếng, nói: Đ. mạ, con tao tao biết chớ, cứng cáp cái mả cha nó!
NGUYỄN QUANG LẬP
(Rút từ BẠN VĂN)
Bình luận