Ngôn ngữ-Lý luận - Phê bình
Bàn tròn Văn học kỳ 30 xin mời bạn đọc cùng đối thoại về câu chuyện này – không phải để truy cứu cá nhân, mà để suy nghĩ sâu xa hơn: văn chương sẽ đi về đâu, nếu lòng tin của người viết trẻ bị phản bội và lòng tin của công chúng bị bỏ rơi?
Nếu ở các kỳ trước, chúng ta đã bàn về những nghi vấn trong việc xét và trao giải của Hội Nhà văn và báo Văn nghệ, thì kỳ này, câu chuyện lại chuyển hướng sang một vấn đề khác cũng không kém phần tế nhị: hiện tượng phản biện văn chương dưới những cái tên xa lạ, thậm chí là ẩn danh.
Trong tất cả các thể loại văn học, thơ ca là nơi ưu tiên hàng đầu cho các hình thức ngắn gọn. Điều này không chỉ thể hiện ở độ dài khiêm tốn của các tập thơ mà còn nằm ở đặc trưng nội tại của thơ, vốn hướng đến sự cô đọng hơn so với các thể loại khác (như tiểu thuyết).
Bàn tròn Văn học kỳ 28 không nhằm khơi gợi thị phi, càng không phải góp gậy góp đá “đánh hội đồng” một tổ chức nghề nghiệp mà chính “thư ký bàn tròn” này được vinh dự là hội viên. Nhưng sự băn khoăn của người viết và bạn đọc là có thật, và nó chạm đến cốt lõi: văn chương có còn là giá trị phụng sự nghệ thuật và bạn đọc, hay chỉ biến thành “sân chơi của một số người”?.
Giải thưởng văn học hằng năm của Hội Nhà văn Việt Nam đang đối diện một nghịch lý: quy chế một đằng, thực tế một nẻo. Quy định đã ghi rất rõ: “Các tác phẩm đưa lên vòng chung khảo phải được quá bán số phiếu thuận của ủy viên các hội đồng”; đồng thời, “Hội đồng Chung khảo có quyền giới thiệu và bổ sung vào danh sách xét giải các tác phẩm mà Hội đồng Sơ khảo không giới thiệu, nhưng có thông báo và thảo luận trước với Hội đồng Sơ khảo”.
Lời ru bão giông của Trần Hóa không chỉ là một tập thơ, mà là bản hòa tấu của ký ức, trải nghiệm và những suy ngẫm về đời sống. Tựa như chính cuộc đời tác giả – người lính trở về từ chiến trường, dấn thân thương trường và gặp lại mình trong câu chữ – tập thơ là giao thoa giữa khắc nghiệt “bão giông” và lời vỗ về “lời ru”.
Bàn tròn Văn học kỳ này xin giới thiệu nội dung tóm lược của hai bức thư ngỏ – coi đó như một lời chất vấn trực diện, một thử thách đối với tính minh bạch và liêm chính của một cuộc thi văn chương quốc gia. Và cũng là dịp để chúng ta cùng nhau đặt câu hỏi: Công bằng ở đâu, khi sự im lặng lại được chọn làm câu trả lời?
Bàn tròn kỳ 25 chọn hai bài viết mới nhất của nhà văn Đặng Chương Ngạn về “thầy Uông” – thành viên Hội đồng Sơ khảo – như chất liệu để trao đổi thẳng thắn.
Xin mời bạn đọc cùng ngồi lại, để lắng nghe, để bàn luận, và biết đâu, để cùng trả lời câu hỏi day dứt: Liệu văn chương Việt có thể đứng thẳng bằng phẩm giá của nó, hay sẽ mãi lẫn lộn trong những “trăm ngàn” trò chơi lợi ích?
Sau một tuần đứt mạch, “Bàn tròn Văn học” nay trở lại với kỳ 23, tiếp tục câu chuyện nóng hổi quanh giải thưởng, danh hiệu và chuẩn mực văn chương hôm nay.
Nếu ở các kỳ trước, chúng ta chủ yếu xoay quanh truyện ngắn Trăm Ngàn, thì lần này, hai ý kiến góp mặt mở rộng vấn đề sang một góc nhìn gai góc hơn: chuyện “lợi ích nhóm” trong đời sống văn học – nghệ thuật.