Bàn tròn kỳ 25 chọn hai bài viết mới nhất của nhà văn Đặng Chương Ngạn về “thầy Uông” – thành viên Hội đồng Sơ khảo – như chất liệu để trao đổi thẳng thắn.

Xin mời bạn đọc cùng ngồi lại, để lắng nghe, để bàn luận, và biết đâu, để cùng trả lời câu hỏi day dứt: Liệu văn chương Việt có thể đứng thẳng bằng phẩm giá của nó, hay sẽ mãi lẫn lộn trong những “trăm ngàn” trò chơi lợi ích?

Sau một tuần đứt mạch, “Bàn tròn Văn học” nay trở lại với kỳ 23, tiếp tục câu chuyện nóng hổi quanh giải thưởng, danh hiệu và chuẩn mực văn chương hôm nay.
Nếu ở các kỳ trước, chúng ta chủ yếu xoay quanh truyện ngắn Trăm Ngàn, thì lần này, hai ý kiến góp mặt mở rộng vấn đề sang một góc nhìn gai góc hơn: chuyện “lợi ích nhóm” trong đời sống văn học – nghệ thuật.

Với cảm hứng từ hai tứ thơ độc đáo – Cõng bạn đi chơi của Vương Cường và Dìu mẹ đi thăm mộ mình của Hồ Minh Tâm – bài viết của Bùi Sỹ Hoa (đăng trên Tạp chí Sông Lam, số 7/2025) đưa người đọc bước vào thế giới thơ về đề tài thương binh – liệt sĩ bằng một góc nhìn mới mẻ, giàu sức ám ảnh.

Từ màu xanh sông Nho Quế đến mây trắng trên đỉnh Khau Vai, từ giọt mưa xứ biển đến mùa hạ cháy đỏ hoa phượng… thơ Nguyễn Đức Hạnh không dừng ở tả thực mà lặng lẽ “chưng cất” đời sống thành những suy tưởng lãng mạn và triết lý nhân sinh. Bài viết của TS, nhà thơ, nhà phê bình Lê Thành Nghị soi chiếu tập thơ Khát cháy từ nhiều chiều, để người đọc khám phá một “hiện thực khác” giàu thi vị.

Với góc nhìn của một người giàu trải nghiệm nghệ thuật, đạo diễn Lê Hoàng đã viết một status “thẳng ruột ngựa” về Trăm Ngàn: không quanh co, không xoa dịu, không hề sợ đụng chạm. Theo ông, đó là một truyện ngắn dở “từ cấu trúc đến tư tưởng, từ cảm xúc đến giá trị nhận thức”. Và ông thậm chí còn đặt câu hỏi: “Một chuyện ngắn dở như thế thì cãi nhau làm cái gì? Mổ xẻ vì cái gì? Có đáng không?”

“Bàn tròn Văn học” kỳ 21 trân trọng giới thiệu bài viết này như một lát cắt mới của đối thoại văn chương: nơi văn học vừa là kết quả của hành trình cá nhân, vừa là cuộc giao thoa giữa những thế hệ, nơi nghệ thuật và nhân văn gặp nhau trong niềm tin sáng tác không ngừng.
 

Tại Bàn tròn Văn học các kỳ trước, nhiều nhà văn đã lên tiếng. Và hôm nay, xin mời quý độc giả tiếp tục tham gia kỳ 20, với sự trở lại của “người đầu têu” Hà Thanh Vân, để nghe cô xới lên và đào sâu thêm những nghi vấn xoay quanh một truyện ngắn từng đoạt giải Nhì Văn nghệ – nhưng liệu có xứng đáng?

Từ sự lên ngôi của “Trăm Ngàn”, một truyện gây tranh cãi khá ư là dữ dội, bài viết dưới đây được mượn từ Văn nghệ Công an đã phân tích những lỗ hổng về không gian, ngôn ngữ và cấu trúc, qua đó chỉ ra những “khoảng trống thẩm mỹ” đang tồn tại giữa trang viết và kỳ vọng của bạn đọc.

Theo PGS.TS Nguyễn Đức Hạnh, từ motif cũ, cách kể cũ, Vũ Ngọc Thư vẫn mang đến một truyện ngắn tốt – nhờ biết giữ lại giá trị của những điều quen thuộc và gợi mở một cảm quan hiện đại về hậu chấn chiến tranh. Đặc biệt là cái nhìn đầy chia sẻ với người phụ nữ và trẻ em – những phận người thường bị khuất lấp sau vầng hào quang chiến thắng.