TIN TỨC
icon bar

Nhà văn Lê Văn Nghĩa – sống nghĩa tình, viết nghĩa nhân

Người đăng: staff
Ngày đăng: 2021-08-26 23:52:26
mail facebook google pos stwis
786 lượt xem

Dẫu biết trước ngày nhà văn Lê Văn Nghĩa rời xa chúng ta sẽ không còn lâu. Dẫu biết hơn mười năm qua anh đã kiên cường chống chọi với bạo bệnh. Dẫu biết tình yêu chữ nghĩa mãnh liệt đã giúp anh vượt lên nỗi đau bệnh tật để bền bỉ sáng tác và nhiều quyển sách có giá trị liên tiếp được xuất bản, có những quyển sách được nối bản năm bày lần. Dẫu biết anh đã ở lằn ranh hết sức mong manh giữa sự sống và cái chết. Dẫu biết cuộc đời là hữu hạn…Nhưng, khi tin nhà văn Lê Văn Nghĩa vĩnh viễn ra đi, tôi và bạn bè anh, không chỉ bàng hoàng, tiếc thương, mà còn thấy rõ cái khoảng trống mà một nhà văn sống một cuộc đời nhân nghĩa và viết về nghĩa nhân, để lại.


Nhà văn Lê Văn Nghĩa (1953-2021)

Nỗ lực góp tiếng cười…

Nhà văn Lê Văn Nghĩa từng có một thời gian mon men tới lĩnh vực sân khấu. Anh mê nhiều kiệt tác hài kịch của thế giới. Lê Văn nghĩa có thể thuộc lời thoại và nằm lòng những câu nói của những kịch tác gia mà anh yêu thích như Molière, Bernard Shaw… Điều này, phần nào lý giải vì sao anh dốc sức cho Báo Tuổi Trẻ Cười, một tờ báo Cười duy nhất của Việt Nam tồn tại, duy trì gần 40 năm qua, tạo dựng, không chỉ một sân chơi lý thú, bổ ích mà sâu xa hơn, tiếng cười, nói như câu nói của Bernard Shaw mà Lê văn Nghĩa tâm đắc “Sự hài hước cũng giống như hệ thống giảm xóc trên xe ngựa, không có nó, một hòn đá nhỏ trên đường thôi cũng có thể khiến bạn ê ẩm”.

Sân chơi hài hước đó cũng giúp Lê Văn Nghĩa nhiều lúc hóa trở thành những nhân vật như Điệp viên Không Không Thấy, Đại Văn Mỗ, Thằng Hề… Những nhân vật này đang được NXB chọn in vào 2 tập truyện trào phúng “Điệp viên Không Không Thấy và Đại Văn Mỗ” và “Điệp viên Không Không Thấy và nhà thơ thần giáng” mà chị Đinh Thị Thanh Thủy, Giám đốc NXB Tổng hợp, khi biết tin tác giả đang hấp hối, vội đưa bìa hai quyển sách và viết ngay trên trang của mình: “Em đang hết tốc lực. Ráng chờ tụi em, anh Lê Văn Nghĩa ơi! Anh sắp chạm vào đứa con tinh thần của mình, anh ơi!”

Nhân vật truyện trào phúng của Lê Văn Nghĩa không chất chứa tiếng cười ra nước mắt như “Kép Tư Bền” nhưng cái sự tưng tửng, cà khịa, cái thứ gì cũng biết, cũng thấy của Không Không Thấy hay cái sự tham lam đểu giả vô hạn độ của Đại Văn Mỗ góp phần phản ánh một góc hiện thực mà chỉ có thủ pháp dùng tiếng cười mới có thể thấy rõ hơn những ngóc ngách tối tăm, để từ đó có thể nhận diện, mổ xẻ và tìm cách rọi vào đó thứ ánh sáng, trước nhất, ánh sáng nơi tâm hồn người viết.

Khắc họa vẻ đẹp nghĩa nhân của một vùng đất

Mười năm lâm trọng bệnh là thời gian nhà văn Lê Văn Nghĩa dồn sức làm việc, làm việc “trối chét”. Những quyển sách ghi dấu ấn văn chương của Lê Văn Nghĩa đều ra đời trong khoảng thời gian này. Đó là những truyện dài, truyện vừa, truyện ngắn, tản văn, bút ký, ghi chép…về Sài Gòn -Tp.HCM, còn lại, đọng lại trong ký ức và tình cảm sâu lắng của một người Sài Gòn yêu tha thiết mảnh đất mình sinh ra và lớn lên cùng với những thăng trầm được mất của nó.

Những “Mùa hè năm Petrus”, “Chú chiếu bóng, nhà ảo thuật, tay đánh bài và tụi con nít xóm nhỏ Sài Gòn năm ấy”, “Tụi lớp nhứt trường Bình Tây, cây viết máy và con chó nhỏ”, “Mùa tiểu học cuối cùng”… tuy viết về trường lớp, về thầy cô, về tụi học trò phá như quỷ xứ nhưng Lê Văn Nghĩa bằng sự trải nghiệm gần cả cuộc đời gắn bó Sài Gòn – Tp.HCM và bằng cách thể hiện qua ngôn từ bình dị, gần gũi, tự nhiên, nhẹ nhàng đặc biệt là sự hài hước dí dỏm vốn có, đã phần nào khắc họa được cốt cách của con người nghĩa khí và vẻ đẹp nghĩa nhân của một đô thị lớn nhất phương Nam.

Rồi gần đây, những quyển sách mà Lê Văn Nghĩa cho mình chỉ là người gom nhặt đây đó chuyện hay chuyện lạ của người Sài Gòn – TP,Hồ Chí Minh trong những quyển tạp bút: “Sài Gòn khâu lại mảnh thời gian”, “Sài Gòn dòng sông tuổi thơ”, “Sài Gòn chuyện xưa mà chưa cũ”… rồi quyển sách mà nhà văn Lê Văn Nghĩa dành nhiều tâm sức “Văn học Sài Gòn 1954-1975, những chuyện bên lề”, càng cho thấy rõ hơn phẩm chất cao đẹp ở một người cầm bút. Bằng trang viết trung thực của mình, nhà văn không chỉ khắc họa phần nào vẻ đẹp nghĩa nhân của con người, của một vùng đất trải qua bao biến cố, mà muốn qua đó, rút ngắn những cách biệt, mở rộng biên độ thấu hiểu, bao dung và nỗ lực gắn kết giữa con người với con người.

Đơn từ nhiệm đầy trách nhiệm

Khi được Hội nhà văn mời làm chủ tịch Hội đồng văn xuôi nhiệm kỳ mới của Hội Nhà văn Tp.HCM, nhà văn Lê Văn Nghĩa cân nhắc khá lâu, rồi mới nhận lời. Tôi nhớ nhà văn nói dứt khoát “Không biết trước đây thế nào, nhưng tôi giữ vị trí này thì đề nghị các thành viên hội đồng không gởi tác phẩm dự giải. Phải độc lập và khách quan”. Hôm Hội Nhà văn Tp HCM ra mắt các Hội đồng chuyên môn, vị chủ tịch Hội đồng nói: “Tôi có thể không tham gia được hết khóa. Nhưng còn sức tới đâu, tôi làm hết mình tới đó”.

Thật không ngờ, chỉ sau hơn một tháng sau buổi ra mắt Hội đồng văn xuôi, nhà văn Lê Văn Nghĩa gởi đến Ban chấp hành và các thành viên Hội đồng văn xuôi một đơn xin từ nhiệm. Nhà văn viết: “Tôi được BCH Hội nhà văn khóa VIII tin tưởng mời tôi giữ chức Chủ tịch Hội đồng văn xuôi. Không thể phụ lòng tin yêu này, nên tôi đã nhận lời đảm trách. Nhưng với thời gian, tôi hiểu rằng mình không đủ sức khỏe để đảm trách tốt công việc này – một công việc cần sự cần mẫn, công tâm và mất nhiều thời giờ cũng như đủ sự minh mẫn…”

Kèm theo đơn từ nhiệm được viết bằng máy vi tính, là một quyển tiểu thuyết và một mẫu giấy với mấy dòng chữ viết tay: “Có thời gian nằm đọc hết quyển sách này. Tôi đề nghị Ban chấp hành và Hội đồng văn xuôi đưa vào danh sách đề cử cho Giải thưởng năm nay”.

Nhà văn Lê Văn Nghĩa là vậy. Hết lòng với bè bạn, với đồng nghiệp, tận tâm với công việc, luôn khao khát làm được nhiều việc giúp ích cho văn chương, cho cuộc đời, ngay cả khi vật vã trên giường bệnh.

Trưa 26/7/2021

Bích Ngân/Báo Văn nghệ

Bình luận

Để lại comment

Bài viết liên quan

Xem thêm
Quanh một bài thơ đoạt giải gây tranh cãi
Chùm thơ, 3 bài, đã giúp tác giả người Thái Tòng Văn Hân, giành giải B trong cuộc thi thơ Báo Văn Nghệ 2019-2020. Nhưng chính ban giám khảo và người được giải cũng không thể ngờ, một trong ba bài thơ đó lại gây tranh cãi nảy lửa trong dư luận. Đó là bài “Mẹ tôi chửi kẻ trộm”.
Xem thêm
Phải kiêu hãnh làm người!
Người Việt Nam chúng ta, ngay trong ngày hôm nay, nếu không có đủ tự tin kiêu hãnh làm người thì đừng nói có thể làm được bất kỳ điều gì, dù nhỏ nhất như tự bưng bát cơm ăn, tự mặc quần áo, tự giải quyết vấn đề cá nhân lặt vặt mà người khác giới hoặc lú lẫn, hoặc mới sơ sinh cần phải hỗ trợ như một lẽ tất nhiên.
Xem thêm
Bùi Phan Thảo: “Khi đời mình cũng cheo leo đồi dốc”
Giờ đây, quê hương Quảng Trị, đã có nhiều tiếng nói thi ca mới, trẻ trung, hiện đại, đa chiều, thế sự… vừa là kế tục truyền thống, mang hơi thở, nhịp điệu cuộc sống mới hôm nay, tiêu biểu chính là Bùi Phan Thảo, thơ anh đang tạo nhiều âm vang và dư ba trong lòng bạn bè, đồng nghiệp và bạn đọc…
Xem thêm
Một Nhà thơ – Thầy thuốc Nhân dân nặng lòng với chiến dịch phòng chống Covid tại TP.HCM
Một Nhà thơ – Thầy thuốc Nhân dân nặng lòng với chiến dịch phòng chống Covid tại TP.HCM
Xem thêm
Văn học trẻ TPHCM: Chờ đột phá
Tháng 12/2021, Hội Nhà văn Việt Nam dự kiến tổ chức Hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 10 tại Đà Nẵng. Hiện tại, Hội Nhà văn TP.HCM vừa hoàn tất danh sách đề cử 15 tác giả trẻ gửi ban tổ chức. Đây là cơ hội để nhận diện văn học trẻ của thành phố hiện nay.
Xem thêm
‘Tôi không tin một tác phẩm thiếu thực tế lại chạm được vào cảm xúc con người’
Sau những dự án về biển đảo với những ấn phẩm ra đời song hành cùng các hoạt động xã hội sôi nổi tri ân hậu phương của những người lính Trường Sa, nhà thơ nhà báo Lữ Mai lại tiếp tục đồng hành cùng những cựu chiến binh trong hành trình kiếm tìm đồng đội. Tri ân những anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống nhưng không chỉ có tiếng bom đạn, không chỉ có đau thương mà còn có những cảm xúc ngậm ngùi, hoài niệm trên hành trình đưa hài cốt các anh về đất mẹ. Chư Tan Kra là địa danh đã đi vào lịch sử gắn với những cuộc chiến đẫm máu, nhưng Chư Tan Kra xuất hiện trong thơ Lữ Mai không chỉ là những trận đánh ác liệt, mà còn là một kỉ niệm, nơi tình đồng chí được tôn vinh và sống mãi. Chư Tan Kra mây trắng, tập trường ca mới nhất của chị vừa hoàn thành ngay lập tức đã tạo những hiệu ứng xã hội lan tỏa. Chị cho rằng, thực tế là điều kiện quan trọng để nảy sinh cảm xúc khi viết, chị không tin một tác phẩm thiếu thực tế sẽ chạm đến được cảm xúc của người đọc.
Xem thêm
Thi sĩ Văn Công Hùng: Gã Pleiku lãng tử
Sau khi tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Huế (1980),
Xem thêm
Bạn văn: Nguyễn Khắc Phê | Nguyễn Quang Lập
Nguyễn Khắc Phê là nhà văn đầu tiên mình gặp trong đời.
Xem thêm
Nhà văn Lê Văn Nghĩa giữa biết cười và dám cười
Nhà văn Lê Văn Nghĩa đã ra đi ở tuổi 68, lúc 22h25’ ngày 25/7 tại TPHCM, vì ung thư di căn.
Xem thêm
Nhớ Nguyễn Khải
Đó cũng là lần đầu tiên mình tin anh Khải khuyên mình chân thành nhất. Trước nay anh nói câu gì mình cũng khả nghi. Anh sống khéo nổi tiếng, chưa chê văn ai nửa câu. Hoặc khen hoặc không chứ chưa bao giờ chê.
Xem thêm
Nhà văn Vũ Hạnh: Ngòi bút tỏa sáng tinh thần văn hóa dân tộc
Nhắc đến Vũ Hạnh, chắc hẳn bạn đọc sẽ nhớ đến tác phẩm vang bóng một thời như Bút máu.
Xem thêm
Bạn văn: Nguyễn Trọng Tạo
Thời đó anh Tạo nổi như cồn, bài thơ Tản mạn thời tôi sống được cả nước bàn tán xôn xao, đó là bài thơ có cái nhìn mới mẻ và xót xa về đất nước. Nhắc đến văn chương thời kì đổi mới không thể không nhắc đến bài thơ này.
Xem thêm
Nguyễn Trường viết về quê hương và người lính
Nhà văn Nguyễn Trường tên thật là Nguyễn Xuân Trường,
Xem thêm
Chúc mừng sinh nhật Lê Thiếu Nhơn
Làm thơ, viết báo, phê bìnhKiêm vai chủ web, một mình một sân
Xem thêm
Lưu Quang Vũ có tin ở hoa hồng?
Thơ và kịch dưới một mái nhà chungĐều bay bổng tài hoa và khát khao, quyết liệt
Xem thêm
Chữ Xuân Quỳnh tự hát
Chữ Xuân Quỳnh tự hátNhư hương quỳnh tự thơm
Xem thêm
Vĩnh biệt Đại tá nhà văn Nguyễn Quốc Trung
Vẫn chân chất đứng bên rừng thốt nốt
Xem thêm
Tô Nhuận Vĩ dưới ngòi bút Nguyễn Quang Lập
Anh em lâu ngày gặp nhau không khỏi có chút ngậm ngùi. Ở Huế nhiều người yêu quí mình
Xem thêm
Khi nhà văn Triệu Xuân trình diễn thơ
Nhà văn Triệu Xuân đọc thơ Chế Lan Viên trong bệnh viện
Xem thêm