- Nhà văn & Góc nhìn
- Thi sĩ Văn Công Hùng: Gã Pleiku lãng tử
Thi sĩ Văn Công Hùng: Gã Pleiku lãng tử
Người đăng: nguyenhung
Ngày đăng:
2021-08-27 00:10:59
1309 lượt xem
VƯƠNG TÂM
Tôi đã quen và làm việc với nhà thơ Văn Công Hùng không ít lần nhưng chúng tôi chỉ liên hệ với nhau bằng thư điện tử, Facebook hoặc trao đổi sách báo qua bưu điện.
Nhà thơ Văn Công Hùng: Tôi là người ham chơi nghiêm túc
Mãi gần đây, khi anh vừa cầm sổ hưu (tháng 7-2018), tôi mới có dịp lên Pleiku gặp mặt. Đúng như tôi hình dung, anh tươi tắn, hóm hỉnh và hay có lối ví von bất ngờ trong câu chuyện làm ai cũng phải bật cười…
Hài hước với chính mình
Sau khi tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Huế (1980), Văn Công Hùng viết đơn xung phong lên Gia Lai, chỉ vì thích phiêu du với miền đất ba zan kỳ bí. Chí trai ở tuổi 22 phải ngang tàng, lên non xuống biển, anh đâu hình dung được Pleiku vẫn còn ở bên những cánh rừng thiêng nước độc. Mộng văn chương đã chắp cánh cho chàng trai thành Huế bay bổng, mơ mộng trên những con đường bụi đỏ cùng mây bay muôn lối.
Anh nhớ lại, kể, hồi đầu làm việc ở Ty Văn hóa (1981), có dịp gặp nhà văn Trung Trung Đỉnh. Có thể nói đây là người gieo mộng văn chương sớm nhất cho Văn Công Hùng.
Nhà văn Trung Trung Đỉnh đã từng chiến đấu và sáng tác trên mảnh đất Tây Nguyên, vào những năm chiến tranh ác liệt. Sau này, thỉnh thoảng anh trở lại Pleiku thăm lại chiến trường xưa và đồng đội. Văn Công Hùng được phân công lo đón tiếp nhà văn Trung Trung Đỉnh. Đây là cuộc hội ngộ bất ngờ và qua sự khích lệ của nhà văn quân đội, Văn Công Hùng hăm hở cầm bút viết truyện ngắn.
Sau một thời gian, anh nộp bản thảo cho Trung Trung Đỉnh đọc thử, hồi hộp chờ ý kiến nhận xét. Nhưng không ngờ anh bị dội gáo nước lạnh.
Nhà văn Trung Trung Đỉnh cười, nói thẳng tưng, với ý rằng sự đóng góp của chú mày cho nền văn xuôi nước nhà là... đừng viết nữa. Bị phang một đòn chí tử, như môt cú “đo ván” trên võ đài lần đầu, Văn Công Hùng từ đó cấm bén mảng đến việc viết truyện ngắn. Anh tiếp tục làm thơ bởi năng khiếu sẵn có từ thời sinh viên.
Nhưng thật oái oăm, ngay bài thơ đầu tiên được in, Văn Công Hùng lại bị dính “đòn” luôn. Kể cũng hoảng. Anh nói, đó là bài thơ Không đề, in năm 1982, trên tạp chí Văn nghệ Gia Lai-Kông Tum.
Bài thơ ngắn có mấy câu: “Tờ lịch mỏng rụng xuống một ngày. Trục thời gian thêm một vòng trái đất. Ta loay hoay tìm câu thơ vừa mất. Tóc trên đầu thêm một sợi chẻ đôi”.
Trong cuộc họp cộng tác viên, tác giả bài thơ bị lãnh đạo nêu ra với kết luận, tư tưởng có vấn đề. Họ đay nghiến rằng, tại sao lại “Phải loay hoay tìm câu thơ vừa mất”, phải chăng đó là sự tiếc nuối cho chế độ cũ...
Cứ thế họ quy chụp về tư tưởng cho từng câu thơ. Tuy cái tên Văn Công Hùng không được nêu đích danh nhưng sau khi giải lao, mọi người tiếp tục họp, thì không ai dám ngồi cạnh anh vì sợ bị liên lụy.
Nhưng đâu đã hết, cái tính hay “nói thẳng nói thật” của anh còn chịu nhiều “đòn tư tưởng” khác. Thậm chí mười năm sau, cũng chỉ qua bài thơ Suối đá, in trên tạp chí đặc san của Gia Lai, anh bị lãnh đạo rêu rao đây đó là “phản động”, thâm chí có “âm mưu bạo loạn lật đổ”.
Ấy là còn chưa kể, sự kiện xảy ra “vụ án” xuất bản cuốn Truyện cổ Gia Lai-Kông Tum do anh biên tập cũng có vị lãnh đạo nêu chuyện Sự tích Pleiku kết luận, chuyện cổ tích dám nói xấu Pleiku. Họ suy diễn từ một chi tiết trong truyện cổ tích theo chiều hướng xấu, rồi kết luận cuốn sách có vấn đề và đòi thu hồi.
Nhưng vẫn chưa hết, sau này anh còn bị chính vị lãnh đạo trên (tuy đã về hưu) kiện lên tới Trưởng ban Tư tưởng ngoài Trung ương vì cái tội làm thơ có ám khí qua bài Và buổi ấy... Rõ khỉ, thế đấy, vừa kể anh vừa cười cho một giai đoạn ấu trĩ về nhận thức.
Anh còn tự nhận xét, mình được nhiều người yêu nhưng cũng lắm kẻ ghét. Ngẫm nghĩ trong giây lát, Văn Công Hùng mỉm cười nói, nhưng hiện có nhiều người quý mình hơn. Vì sao? Anh lập tức trả lời: Vì mình “sạch”.
Nói cho cùng có dính vào “tí” quan (Phó Chủ tịch Hội Văn hóa nghệ thuật Gia Lai và Tổng Biên tập tạp chí Văn nghệ Gia Lai) nhưng có được ký tá gì đâu. Hẳn thế mà không có điều kiện “bẩn”. Vậy đó! Tôi lấy làm thú vị bởi nhà thơ tự giễu tưng tửng về mình như thế. Hóm hỉnh và thông minh.
Thi nhân mắc nợ trần gian
Sau một hồi kể lại cuộc đời phong trần trên phố núi Pleiku; nào là họa văn chương, nào là vỡ hụi hay những ngày tháng đi hoạn lợn kiếm sống; cuối cùng, Văn Công Hùng đọc cho tôi nghe những câu thơ đầy lạc quan, nặng trĩu nhân tình.
Tôi như mê đi cùng anh trong Pleiku những chiều không mất: “Pleiku như chân trời định mệnh/ Xa ngái nào cũng thấp thoáng mây trôi”. Cùng với đó là nỗi đau: “Chắt đến tận cùng sự sống. Lá vàng đau úa cả chiều” (Nhìn lá cao su rụng - Nghĩ).
Tôi sực nhớ đến những câu thơ da diết của anh viết về cao nguyên: “Cao nguyên là gió, rượu cần/ Là lang thang bước chân trần lãng du/ Là cuồn cuộn bụi mù khô/ Là mang mang nắng giăng tơ mật vàng/ Là Khan, là Hội, là Xoang/ Là em tóc rối bên hàng thông xanh/ Lời yêu thương tận cùng anh/ Thổi vào em gió nở thành tơ rưng...”.
Mảnh đất thân yêu Pleiku gắn bó với Văn Công Hùng, đến nay đã ngót nghét 40 năm. Quê hương thứ hai của anh đây. Huế và Gia Lai không còn là hai nơi xa cách mà đọng lại hồn thơ của anh, với cốt cách trầm tư, sâu lắng và khắc khoải.
Có chuyện lạ mà vui, khi anh trích một số chương của bản trường ca đưa lên mạng, một nhà tài trợ mê thơ đọc được và đã bỏ tiền ra để in cho anh. Quả một sự bí ẩn, bởi người này yêu cầu giữ kín danh tiếng.
Nhưng, theo võ đoán của nhiều người, người yêu thơ đó hẳn phải là một người Tây Nguyên, mới cảm hết được những điều mà Văn Công Hùng đã bày tỏ trong bản trường ca.
Nhiều người nhớ đến Văn Công Hùng qua các bài thơ hay như: Pleiku những buổi chiều không mất, Ngã tư gió, Lục bát vẩn vơ, hay những Nghĩ vụn trên trời, Mùa rét, Viết trong đêm mất ngủ...
Bởi ở đó là tình yêu với Tây Nguyên; là nỗi đau cùng miền đất đỏ ba zan; là mộng mơ cùng rừng xanh, sông suối.
Người đọc không thể quên những nỗi niềm cùng anh, khi: “Cao nguyên hóa chiều mưa đưa em đi/ Gốc thông già hát gì với tuổi/ Em cầm trên tay một bông liễu rủ/ Hoa tường vi lặng lẽ khóc vùi”; và có khi đó chỉ là chút bâng quơ về tháng Ba: “Cứ mãi mãi thanh tân, mãi mãi vụng về/ Mãi mãi nắng, mãi mãi sương/ Mãi mãi/ Cao nguyên tháng Ba những con đường thao thiết/ Vỗ dập dồn thăm thẳm nỗi gì ơi...”.
Vậy đó, cái “nỗi gì ơi” theo bước chân kẻ giang hồ đó đây để vui, để khóc cùng người. Và đây bóng hồng: “Em nhẹ bước chiều cao nguyên sương khói” để cho nhà thơ: “Là cong cần thức thâu đêm/ Anh tan thành rượu cho em lờ đờ/ Cao nguyên xanh đến hững hờ/ Trời ơi! Rượu hóa Biển Hồ. Ru em...”.
Những góc hồn liêu trai sương khói
Văn Công Hùng là như thế, anh say thì mê gọi, khi tỉnh lại buồn mộng. Bất chợt với ngã tư phố núi, thi sĩ bỗng nhớ, bỗng yêu: “Em đi qua đường anh biến thành ngã tư/ Ngã tư chảy như dòng sông tháng Chạp/ Ngày tan tác như vừa qua rốn bão/ Sáng mai này đáng cháy một người dưng”.
Có người nói thơ anh lãng mạn, du dương có thể hát lên được, bởi sức bay bổng tạo tiết điệu mê hoặc lòng người.
Có thể rất đúng trong trường hợp này, sau cái Ngã tư gió kia, đó là: “Tôi gõ chiều vào bàn phím/ Hiện lên em ngơ ngác xa xăm/ Em ở phía không thể nào tới được/ Một con sông khóa những nhịp cầu/ Giá có thể lấp sông bằng nỗi nhớ/ Một phía bờ sẽ lại hóa dòng sông...” (Gõ chiều vào bàn phím).
Mộng mị và thêm chất liêu trai chút trong một đoản khúc say: “Ừ về. Ta ở, mình đi/ Rượu mềm đến nhạt thiên di cả chiều/ Liêng biêng phố nhỏ đìu hiu/ Chân đăm díu đổ bước chiêu vô hình/ Liêu xiêu nắng tựa bóng mình/ Nghêu ngao líu lếu nỗi mình, mình nghe”.
Đó là những câu thơ rất Văn Công Hùng mà bạn đọc không thể không nhớ đến. Và tôi yêu thơ anh cũng ở chất mộng mị và liêu trai này.
V.T. (Nguồn: http://antgct.cand.com.vn/)
Để lại comment
Bài viết liên quan
Xem thêm
Quanh một bài thơ đoạt giải gây tranh cãi
Chùm thơ, 3 bài, đã giúp tác giả người Thái Tòng Văn Hân, giành giải B trong cuộc thi thơ Báo Văn Nghệ 2019-2020. Nhưng chính ban giám khảo và người được giải cũng không thể ngờ, một trong ba bài thơ đó lại gây tranh cãi nảy lửa trong dư luận. Đó là bài “Mẹ tôi chửi kẻ trộm”.
Xem thêm
Phải kiêu hãnh làm người!
Người Việt Nam chúng ta, ngay trong ngày hôm nay, nếu không có đủ tự tin kiêu hãnh làm người thì đừng nói có thể làm được bất kỳ điều gì, dù nhỏ nhất như tự bưng bát cơm ăn, tự mặc quần áo, tự giải quyết vấn đề cá nhân lặt vặt mà người khác giới hoặc lú lẫn, hoặc mới sơ sinh cần phải hỗ trợ như một lẽ tất nhiên.
Xem thêm
Bùi Phan Thảo: “Khi đời mình cũng cheo leo đồi dốc”
Giờ đây, quê hương Quảng Trị, đã có nhiều tiếng nói thi ca mới, trẻ trung, hiện đại, đa chiều, thế sự… vừa là kế tục truyền thống, mang hơi thở, nhịp điệu cuộc sống mới hôm nay, tiêu biểu chính là Bùi Phan Thảo, thơ anh đang tạo nhiều âm vang và dư ba trong lòng bạn bè, đồng nghiệp và bạn đọc…
Xem thêm
Một Nhà thơ – Thầy thuốc Nhân dân nặng lòng với chiến dịch phòng chống Covid tại TP.HCM
Một Nhà thơ – Thầy thuốc Nhân dân nặng lòng với chiến dịch phòng chống Covid tại TP.HCM
Xem thêm
Văn học trẻ TPHCM: Chờ đột phá
Tháng 12/2021, Hội Nhà văn Việt Nam dự kiến tổ chức Hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 10 tại Đà Nẵng. Hiện tại, Hội Nhà văn TP.HCM vừa hoàn tất danh sách đề cử 15 tác giả trẻ gửi ban tổ chức. Đây là cơ hội để nhận diện văn học trẻ của thành phố hiện nay.
Xem thêm
‘Tôi không tin một tác phẩm thiếu thực tế lại chạm được vào cảm xúc con người’
Sau những dự án về biển đảo với những ấn phẩm ra đời song hành cùng các hoạt động xã hội sôi nổi tri ân hậu phương của những người lính Trường Sa, nhà thơ nhà báo Lữ Mai lại tiếp tục đồng hành cùng những cựu chiến binh trong hành trình kiếm tìm đồng đội. Tri ân những anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống nhưng không chỉ có tiếng bom đạn, không chỉ có đau thương mà còn có những cảm xúc ngậm ngùi, hoài niệm trên hành trình đưa hài cốt các anh về đất mẹ. Chư Tan Kra là địa danh đã đi vào lịch sử gắn với những cuộc chiến đẫm máu, nhưng Chư Tan Kra xuất hiện trong thơ Lữ Mai không chỉ là những trận đánh ác liệt, mà còn là một kỉ niệm, nơi tình đồng chí được tôn vinh và sống mãi. Chư Tan Kra mây trắng, tập trường ca mới nhất của chị vừa hoàn thành ngay lập tức đã tạo những hiệu ứng xã hội lan tỏa. Chị cho rằng, thực tế là điều kiện quan trọng để nảy sinh cảm xúc khi viết, chị không tin một tác phẩm thiếu thực tế sẽ chạm đến được cảm xúc của người đọc.
Xem thêm
Nhà văn Lê Văn Nghĩa – sống nghĩa tình, viết nghĩa nhân
Dẫu biết trước ngày nhà văn Lê Văn Nghĩa rời xa chúng ta sẽ không còn lâu. Dẫu biết hơn mười năm qua anh đã kiên cường chống chọi với bạo bệnh. Dẫu biết tình yêu chữ nghĩa mãnh liệt đã giúp anh vượt lên nỗi đau bệnh tật để bền bỉ sáng tác và nhiều quyển sách có giá trị liên tiếp được xuất bản, có những quyển sách được nối bản năm bày lần. Dẫu biết anh đã ở lằn ranh hết sức mong manh giữa sự sống và cái chết. Dẫu biết cuộc đời là hữu hạn…Nhưng, khi tin nhà văn Lê Văn Nghĩa vĩnh viễn ra đi, tôi và bạn bè anh, không chỉ bàng hoàng, tiếc thương, mà còn thấy rõ cái khoảng trống mà một nhà văn sống một cuộc đời nhân nghĩa và viết về nghĩa nhân, để lại.
Xem thêm
Bạn văn: Nguyễn Khắc Phê | Nguyễn Quang Lập
Nguyễn Khắc Phê là nhà văn đầu tiên mình gặp trong đời.
Xem thêm
Nhà văn Lê Văn Nghĩa giữa biết cười và dám cười
Nhà văn Lê Văn Nghĩa đã ra đi ở tuổi 68, lúc 22h25’ ngày 25/7 tại TPHCM, vì ung thư di căn.
Xem thêm
Nhớ Nguyễn Khải
Đó cũng là lần đầu tiên mình tin anh Khải khuyên mình chân thành nhất. Trước nay anh nói câu gì mình cũng khả nghi. Anh sống khéo nổi tiếng, chưa chê văn ai nửa câu. Hoặc khen hoặc không chứ chưa bao giờ chê.
Xem thêm
Nhà văn Vũ Hạnh: Ngòi bút tỏa sáng tinh thần văn hóa dân tộc
Nhắc đến Vũ Hạnh, chắc hẳn bạn đọc sẽ nhớ đến tác phẩm vang bóng một thời như Bút máu.
Xem thêm
Bạn văn: Nguyễn Trọng Tạo
Thời đó anh Tạo nổi như cồn, bài thơ Tản mạn thời tôi sống được cả nước bàn tán xôn xao, đó là bài thơ có cái nhìn mới mẻ và xót xa về đất nước. Nhắc đến văn chương thời kì đổi mới không thể không nhắc đến bài thơ này.
Xem thêm
Nguyễn Trường viết về quê hương và người lính
Nhà văn Nguyễn Trường tên thật là Nguyễn Xuân Trường,
Xem thêm
Chúc mừng sinh nhật Lê Thiếu Nhơn
Làm thơ, viết báo, phê bìnhKiêm vai chủ web, một mình một sân
Xem thêm
Lưu Quang Vũ có tin ở hoa hồng?
Thơ và kịch dưới một mái nhà chungĐều bay bổng tài hoa và khát khao, quyết liệt
Xem thêm
Tô Nhuận Vĩ dưới ngòi bút Nguyễn Quang Lập
Anh em lâu ngày gặp nhau không khỏi có chút ngậm ngùi. Ở Huế nhiều người yêu quí mình
Xem thêm
Khi nhà văn Triệu Xuân trình diễn thơ
Nhà văn Triệu Xuân đọc thơ Chế Lan Viên trong bệnh viện
Xem thêm
Nhà thơ Nguyên Hùng: “Giá mỗi chiều được về quê ngụp tắm”
Bài của báo Nghệ An cuối tuần, 6/2017.
Xem thêm
Bình luận