TIN TỨC
icon bar

Nồng ấm tình quê | Đỗ Xuân Thu

Người đăng: nguyenhung
Ngày đăng: 2022-08-09 20:29:35
mail facebook google pos stwis
1127 lượt xem

BẠN BÈ VIẾT VỀ THƠ NGUYÊN HÙNG

Cảm nhận khi đọc bài thơ “Tết này em có lạnh không” trong tập “Bay về phía bão” của Nguyên Hùng - Bài đăng Văn nghệ số ngày 02/7/2022.

XUÂN THU

Có một bài thơ trong tập thơ BAY VỀ PHÍA BÃO (Nhà xuất bản Văn học - 2013) của Nguyên Hùng khiến tôi bị ám ảnh mãi. Đọc đi rồi đọc lại, đọc và ngẫm, nhắm mắt lại và tưởng tượng, mở mắt ra để nhìn vào vô định cho rõ hơn cái mà mình tưởng tượng thì bỗng thấy khóe mắt mình ươn ướt, cay cay. Hóa ra, tôi cũng nhỏ lệ cùng tác giả tự lúc nào mà vẫn không hay. Nguyên văn bài thơ đó như sau:

TẾT NÀY EM CÓ LẠNH KHÔNG?

Tết này em có lạnh không
Hai mươi năm vẫn mùa đông xứ người
Tuyết rơi phủ trắng đất trời
Gốc quê còn nhựa bật chồi xanh non?

 

Tiệc xuân chẳng thiếu thức ngon
Dưa cà xứ Nghệ mặn giòn có chăng
Nhớ chăng những lát cá măng
Những khoanh cá thửng cháy vàng tuổi thơ?
 

Em giờ nửa tỉnh nửa mơ
Khi mong biển đến, lúc chờ thu sang
Nhớ thương lệ ngấn hai hàng
Ướt năm dòng kẻ mênh mang nỗi niềm

 

Thương em ngày lẫn vào đêm
Thương mình từng cũng lấm lem đất người
Bảy mùa đi dưới tuyết rơi
Đủ cho ta nhớ một thời xa quê.

 

Bài thơ ghi tặng nhạc sỹ Lê An Tuyên, ngày 05/02/2010.

Mở đầu bài thơ và cũng là tiêu đề của bài thơ này là một câu hỏi, khiến cho bài thơ gây trí tò mò của độc giả. Câu hỏi đúp từ tiêu đề đến câu mở đầu xoáy ngay vào lòng độc giả, khiến độc giả phải đi tìm câu trả lời cùng với người thơ.

Cặp lục bát mở đầu là thời gian, kể cả thời điểm và khoảng thời gian để có bài thơ này. “Tết này” (thời điểm), “hai mươi năm”, “mùa đông” (khoảng thời gian) và cuối câu tám thứ nhất hé lộ cái không gian của nhân vật trong thơ: “xứ người”. Chọn thời điểm Tết, khi mà theo truyền thống dân tộc Việt Nam thì mọi người sum họp, đoàn tụ gia đình, kể từ kẻ tứ chiếng, ăn xin ăn mày, đến người làm thuê, ở mướn phiêu bạt xa quê đều về nhà ăn Tết để viết về người bạn gái xa xứ thì không còn gì đắc địa hơn. Trong cái rét mùa đông xứ người, với thời gian 20 năm đằng đẵng xa xứ, Tết đến xuân về hẳn nỗi nhớ quê cha đất Tổ, nhớ nước, nhớ nhà mãnh liệt hơn bao giờ hết.

Cặp lục bát thứ hai là không gian cụ thể của cái xứ người này - không gian “tuyết rơi phủ trắng đất trời”. Câu lục này đọc xong nghe lạnh toát cả người. Được biết em gái đồng hương của Nguyên Hùng là nhạc sỹ Lê An Tuyên đang sinh sống và làm việc ở Đức và anh cũng đã từng 7 năm học tập tu nghiệp tại Nga nên mới viết được câu thơ lạnh người như thế. Tôi chưa được đến xứ này nhưng qua phim ảnh, sách báo thấy cảnh tuyết phủ trắng đất trời cũng đã rùng mình, tự nhiên so vai rụt cổ vì rét. Tết ở mình là “mưa xuân phơi phới bay”, là nắng ấm, trong khi đó tết Ta ở trời Tây nó lại rét như thế đó. Xa người thân, gia đình, nhất là xa khung cảnh quê hương trong những ngày Tết đến xuân về đã buồn, đã lạnh rồi mà trời đất lại trắng tuyết thế kia thì hỏi có nỗi buồn, nỗi lạnh nào hơn nữa? Thế nên “Gốc quê còn nhựa bật chồi xanh non?”. Nguyên Hùng hỏi một câu hỏi xoáy như thế, đau như thế càng cứa thêm nỗi nhớ quê của người thơ.

Khổ 2, Nguyên Hùng tưởng tượng ra bữa cỗ Tết, tiệc xuân của người thơ. Chắc hẳn ở xứ người, để đón Tết, em gái đồng hương của anh cũng chuẩn bị bữa tiệc chẳng thiếu thứ gì. Thì cố tạo ra khung cảnh Tết quê nhà ở nơi đó chứ. Tuy nhiên, cà xứ Nghệ có đấy nhưng liệu có mặn và giòn như ở quê ta không? Có “lát cá măng”, “khoanh cá thửng” không? Cá măngcá thu, cá thửngcá mối. Nguyên Hùng dùng từ chính quê xứ Nghệ để hỏi thì không còn gì thân thiết bằng. Đặc biệt, anh dùng hình ảnh rất gợi: “khoanh cá thửng cháy vàng tuổi thơ” thì thật là tuyệt bút. Chính những “đặc sản” quê nhà đó làm nên bản sắc truyền thống của vùng miền, không cho ta bị hòa tan trộn lẫn vào ai khác, quê khác.

Khổ 3, Nguyên Hùng viết về người thơ. “Em giờ nửa tỉnh nửa mơ/ Khi mong biển đến lúc chờ thu sang/ Nhớ thương lệ ngấn hai hàng/ Ướt năm dòng kẻ mêng mang nỗi niềm”. “Nửa tỉnh nửa mơ”, đã đành là thế rồi. Tỉnh mơ cả về không gian và thời gian. Câu tám tiếp theo đã diễn tả điều đó. Đang “biển” lại sang “thu”. Đúng là “mênh mang nỗi niềm”. Lê An Tuyên đã sáng tác 2 ca khúc “Biển và Em” (Nguyên Hùng đã đổi tên bài này thành “Sóng không từ biển”) và “Mùa Thu sang” rất da diết, đau đáu nỗi nhớ thương này. Bởi thế chăng mà “nhớ thương ngấn lệ hai hàng, ướt năm dòng kẻ”? Tôi cứ hình dung nhạc sỹ Lê An Tuyên đang vừa viết nhạc vừa khóc, vừa hát, hát và khóc nhòe nhoẹt cả trang bản thảo. Những nốt nhạc kia hay là những giọt lệ nhớ quê hương nơi xứ người của chị đang lã chã rơi để cho năm dòng kẻ cũng chơi vơi như người nhạc sĩ?

Khổ cuối cùng Nguyên Hùng đã hòa cảm giữa người thơ và tác giả. “Thương em ngày lẫn vào đêm” - đêm trắng chăng, không còn khái niệm ngày đêm chăng? Tùy cảm nhận của người đọc. Với tôi, cũng đã từng “ngày ngơ ngẩn nhớ, đêm vời vợi mong” thì rất hiểu nỗi nhớ thương này. Hơn nữa, anh đã từng “lấm lem đất người” “bảy mùa đi dưới tuyết rơi” thì càng da diết, day dứt nhớ thương hơn. Tôi tin rằng nhạc sỹ Lê An Tuyên - người em gái đồng hương của anh khi đọc được bài thơ này chắc sẽ khóc mất. Người bình thường còn khóc nữa là chị - một nhạc sỹ có rất nhiều tác phẩm rất hay về quê hương miền Trung thương yêu viết từ xứ người mà không khóc mới là lạ. Khóc mà ấm ở trong lòng, ấm trong cái lạnh của Tết xứ người.

Lục bát Nguyên Hùng nhuyễn, hay và khá ám ảnh. Đặc biệt “Tết này em có lạnh không?” rất ấn tượng. Trong tập BAY VỀ PHÍA BÃO có nhiều bài như thế. Xin chúc mừng anh và chia sẻ nỗi niềm yêu thương cùng tác giả.

X.T

Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Phú Thọ

Đ.T: 0912. 940. 316

Bình luận

Để lại comment

Bài viết liên quan

Xem thêm
Lê Văn Nghĩa trong cõi nhớ Sài Gòn
Hai cuốn truyện trào phúng về điệp viên Không Không Thấy – một nhân vật hấp dẫn của Lê Văn Nghĩa – vừa rời bàn biên tập để đưa tới nhà in. Một luận văn thạc sĩ nghiên cứu về tác phẩm của anh cũng đang triển khai. Vậy mà Lê Văn Nghĩa không chờ được, đã vội ra đi…
Xem thêm
Để người với người mãi yêu nhau
Với Nguyên Hùng đây là tập thơ thứ sáu, với tôi lại là thi phẩm thứ hai được nhà thơ tặng sau “102 mảnh ghép văn nhân” mà tôi may mắn được tác giả cho góp mặt, dù lúc đó tôi chưa gặp người bạn văn chương này mà chỉ mới biết nhau qua Facebook.
Xem thêm
Sài Gòn ơi! Đau đáu một nỗi niềm
Rất nhiều “mĩ từ” dành cho Sài Gòn trong những ngày nơi đây trở thành tâm dịch Covid-19: “Sài Gòn đau”, “Sài Gòn bệnh”… riêng tôi lại cảm nhận một nỗi niềm lo lắng không yên, bởi nơi đó tôi có nhiều người thân thương ruột thịt, nhiều bạn bè và cả những người tôi không quen nhưng cảm nhận về sự thân thiện và cởi mở của “người Sài Gòn” đã khiến lòng mình đau đáu… Sáng nay, vẫn những con số, hôm qua và những ngày trước vẫn những con số, những hình ảnh, những khu phố giăng dây… Em tôi nói, em đã phải đi xét nghiệm đến mấy lần mỗi khi nơi em ở có người nhiễm bệnh Covid-19. Bất chợt bắt gặp bài thơ “Gửi Sài Gòn” của nhà thơ Từ Kế Tường, tôi như bắt gặp sự đồng cảm, nỗi niềm.
Xem thêm
Ðạo thơ hay dụng điển?
Lâu nay, “đạo” văn “đạo” thơ vẫn là một câu chuyện dài bất tận không có hồi kết. Những câu hỏi luôn được đặt ra là: Thế nào là “đạo” (văn, thơ)? Ðâu là giới hạn của việc sử dụng sáng tạo những thành quả của ng
Xem thêm
Văn chương: Ðạo và không đạo?
Những bức tường như số phận chúng ta, bài thơ sáng tác năm 2019 của Thanh Thảo (Viết và Đọc mùa Đông 2020), với lời đề từ bằng câu thơ của Nguyễn Thụy Kha Nhìn tường nhà chúng ta từng ở lở lói. Buồn lạ. Thi sĩ cảm hứng từ câu thơ của người khác, tạo ra một không khí những bức tường hữu hình và vô hình của đời mình, riêng mình. Bức tường thời gian, và giới hạn…
Xem thêm
Yêu như là biển nhớ một mùa trăng
Tôi biết đến thơ Nguyên Hùng thật tình cờ qua âm nhạc của Lê An Tuyên. Và thơ anh, cứ thế cuốn tôi đi, qua những bến bờ yêu như biển chiều gợi nhớ, tựa đêm trăng lấp lánh, sóng xôn xao...
Xem thêm
Trời triệu năm cứ xanh - Mây triệu năm cứ bạc
Thơ Nguyên Hùng đằm thắm và duyên.
Xem thêm
Nguyên Hùng với ‘108 đoản khúc thơ’ không rủ yêu mà ai cũng say đắm
Thơ bốn câu lời ít ý nhiều, sâu xa, có khi gây bất ngờ cho cảm xúc người đọc, đang được nhà thơ Nguyên Hùng khai thác triệt để.
Xem thêm
108 đoản khúc thơ Nguyên Hùng
Thơ là tiếng nói tình cảm, tình cảm trong thơ gắn trực tiếp với chủ thể sáng tạo
Xem thêm
Những quả thơ của Ngọc Lê Ninh
Thực tế sáng tác thơ ca cho thấy, với một tác giả bất kỳ, tập thơ ra sau chưa hẳn đã vượt được “cái” ra trước.
Xem thêm
Dấu chân lục bát lần về nẻo yêu
Nếu ở ba tập trước Thơ Nguyên Hùng đa dạng với nhiều thể loại và được mở rộng với nhiều chủ đề từ tình yêu quê hương đất nước đến cảm thông với mỗi phận người đã từng quen thân,
Xem thêm
Bài thơ tôi yêu thích
Trước mùa nước đỏ sông Tiền, trước cuộc sống lam lũ vất vả của người dân nơi miệt đồng bằng Cửu Long, trái tim tác giả lại nhớ về một nơi xa lắm, nơi mà sông Hồng dâng trong ngực,
Xem thêm
Sóng không từ biển, sóng từ lòng anh
Tôi chưa gặp Nguyên Hùng, chỉ được đọc anh trên trang blog.
Xem thêm
Vẻ đẹp đàn bà trong thơ Trần Mai Hường
Mây mưa với chữ (NXB Hội Nhà văn, 2020) là tập thơ thứ 8 của nhà thơ Trần Mai Hường.
Xem thêm
Nồng ấm tình quê trong Tết lạnh xứ người
Tết này em có lạnh khôngHai mươi năm vẫn mùa đông xứ người
Xem thêm
Tình yêu mang phận cỏ và những khắc khoải tận cùng xanh
Đừng trôi nữa tình yêu mang phận cỏ nói cho cùng, là tập thơ của những khát vọng được níu giữ, được đáp đền.
Xem thêm
“Thế giới xô lệch” và những góc tiếp cận
Đến nay (2019) Thế giới xô lệch của nhà văn Bích Ngân đã xuất bản được 10 năm (tháng 12.2009
Xem thêm
Hoàng Quỳnh Anh: Viết về bạn bè, nhưng anh lại nói đúng con người mình!
Tôi biết Nguyên Hùng mới 3 năm. Nhưng như người ta nói: “Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ”
Xem thêm
Sóng trong thơ Nguyên Hùng
Mời quý vị và các bạn đọc bài viết ngắn của nữ nhạc sĩ về tập thơ Sóng không từ biển là tập thơ cùng tên với ca khúc của Lê An Tuyên – Nguyên Hùng.
Xem thêm
Một số đặc điểm ngôn ngữ ca dao - dân ca Nam Bộ
Ca dao Nam Bộ nói riêng, cả nước nói chung, là những tượng đài bất hủ về tâm hồn, trái tim, tài năng của nhân dân.
Xem thêm